Giới thiệu chung

Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay với hàng triệu trang web xuất hiện mỗi ngày, hàng trăm nghìn tên tạp chí điện tử, hàng trăm nghìn tên sách và trên 1.500.000 tên ấn phẩm tiếp tục xuất hiện, vì thế không một thư viện đơn lẻ nào có thể xây dựng được một kho tư liệu đầy đủ. Trong lĩnh vực y tế cũng vậy, hằng năm, trong nước cũng như trên thế giới xuất bản rất nhiều sách y dược, giá cả ngày càng cao và hiện có tới hàng chục ngàn loại tạp chí trên giấy và trên mạng, trong đó có tới trên 4.000 tạp chí y dược, nhiều ấn phẩm định kỳ, kế tiếp… liên tục ra đời. Trong khi đó, kinh phí đầu tư để bổ sung nguồn tài liệu của các thư viện có tăng nhưng không bù lại được sự bùng nổ thông tin và sự tăng giá của tài liệu, bên cạnh đó nhu cầu thông tin của người dùng tin phát triển ngày càng đa dạng.

Với nguồn lực thông tin y học hiện có, các thư viện chưa thể đáp ứng tốt nhu cầu tin của đông đảo người dùng tin trong ngành. Do vậy, việc hợp tác và chia sẻ nguồn lực thông tin y học giữa các thư viện trong khu vực, vùng miền và quốc gia là yếu tố cần thiết làm phong phú thêm vốn tài liệu, tiết kiệm kinh phí bổ sung cho các cơ quan thông tin. Qua đó, giúp người dùng tin khai thác triệt để nguồn thông tin hiện hữu, đáp ứng tối đa nhu cầu tin đang ngày càng tăng của đội ngũ người dùng tin.

Trong một điều tra về hệ thống thông tin thư viện ở Việt Nam, 193/196 ý kiến (98,5%) được hỏi đã ủng hộ và tán thành việc tăng cường chia sẻ nguồn lực thông tin y tế thông qua hoạt động liên thư viện và cho thấy cần phải xây dựng một trung tâm tích hợp dữ liệu thông tin y học sử dụng chung trong toàn ngành. Trong đó, trước hết cần xây dựng hoàn thiện hoạt động thông tin thư viện trong toàn hệ thống thư viện y học thông qua việc xây dựng một phần mềm quản lý thư viện điện tử dùng chung cho ngành, có áp dụng các chuẩn biên mục đặc trưng, có thể tích hợp và chia sẻ nguồn lực thông tin y tế trong toàn hệ thống.

Hiện nay, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, vấn đề liên thư viện đã được nhiều cơ quan thông tin – thư viện trong ngành quan tâm, trong đó đặc biệt là việc chia sẻ nguồn tài nguyên thông tin y tế vì chiến lược khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên thông tin luôn nằm trong chiến lược phát triển của mỗi quốc gia. 

Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng, triển khai đưa vào sử dụng Hệ thống Thư viện ĐHQG-HCM; là một mạng lưới các thư viện liên thông, liên kết, cùng phối hợp cung cấp các nguồn tài nguyên thông tin và các dịch vụ thông tin cho tất cả độc giả là giảng viên, nhà nghiên cứu, sinh viên và cán bộ viên chức của ĐHQG-HCM. Hệ thống thư viện ĐHQG-HCM gồm các thư viện của các đơn vị thành viên trong ĐHQG-HCM: thư viện Trường Đại học Bách Khoa, thư viện Trường Đại học Khoa học Tự Nhiên, thư viện Trường Đại học Khoa học Khoa học Xã hội và Nhân văn, thư viện Trường Đại học Quốc tế, thư viện Trường Đại học Kinh tế - Luật, thư viện Trường Đại học Công nghệ thông tin, thư viện Viện Môi trường và Tài nguyên. Hệ thống cung cấp 2 dịch vụ dùng chung là mượn liên thư viện và truy cập cơ sở dữ liệu.

Tiềm năng ứng dụng CNTT trong phát triển hệ thống liên thư viện là rất lớn bởi trước đây chúng ta thường cho rằng do những khó khăn về phương tiện lưu trữ, mang tải, về phương tiện vận chuyển, về không gian, thời gian.... đã cản trở các ý tưởng liên kết. Thì nay những khó khăn ấy không còn đáng kể nữa. Sự thâm nhập sâu sắc của công nghệ thông tin vào các hoạt động thông tin - thư viện đã làm thay đổi cơ bản quan niệm về phương thức lưu trữ và phục vụ thông tin. Chúng ta cần tận dụng tối đa khả năng mà các công nghệ đó mang lại. Thực tế hiện nay, rào cản lớn nhất đối với chúng ta là khả năng tổ chức hoạt động mạng lưới cũng như trình độ chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ thông tin - thư viện. CNTT ngày nay hoàn toàn có khả năng tạo ra được mối trao đổi thường xuyên giữa các đơn vị trong ngành. Khi nền kinh tế thông tin thực sự được hình thành thì nguồn lực thông tin đó cũng chính là một phần nguồn lực kinh tế của các cơ quan thông tin - thư viện.

Trong ngành Y tế hiện nay cũng có nhiều thư viện của các trường đại học, bệnh viện, viện nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý thư viện, đã sử dụng phần mềm thư viện điện tử. Tuy nhiên việc trao đổi, liên kết, chia sẻ thông tin, dữ liệu, nguồn lực nhằm phục vụ nhu cầu của độc giả chưa được thực hiện.


Trước nhu cầu trên, Trung tâm Tích hợp dữ liệu, Cục Công nghệ thông tin được Lãnh đạo Bộ Y tế giao thực hiện hoạt động "Xây dựng Hệ thống liên thư viện điện tử ngành Y" nhằm tích hợp, chia sẻ, quản lý nguồn tài nguyên thông tin giữa các thư viện trong ngành, đáp ứng rộng rãi nhu cầu thông tin của độc giả, phục vụ cho các công tác quản lý, đào tạo, nghiên cứu khoa học, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân.