Đặt vấn đề: Cao cẳng (ophiopogon cofertifolius N.Tanaka), họ Mạch môn (convallariaceae) là cây thuốc mới được phát hiện ở Việt Nam. Trong dân gian, rễ cây cao cẳng đã được sử dụng để chữa các chứng bệnh: phong tê thấp, nhức mỏi chân tay, giảm đau, tiêu sưng, tán ứ, vết thương bầm tím, bán thân bất toại, mệt mỏi, còi xương, suy thận… Mục tiêu: Đánh giá tác dụng giảm đau và độc tính cấp của saponin và flavonoid từ rễ cao cẳng trên thực nghiệm. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu tác dụng của saponin, flavonoid toàn phần được chiết từ rễ cao cẳng trên chuột nhắt trắng thực nghiệm. Chuột nhắt trắng được chia ngẫu nhiên thành 6 lô, mỗi lô 10 con. Phương pháp nghiên cứu dựa trên những nghiên cứu về độc tính cấp và tác dụng giảm đau của 2 thành phần trên (phương pháp Koster – quặn đau acid acetic, phương pháp mâm nóng). Kết quả: Chuột đã uống saponin với liều 5,79 g/kg và flavonoid với liều 8,61 g/kg (tương đương gấp 250 lần so với liều dùng cho người đối với cả flavonoid và saponin) sau 72 giờ, không có chuột nào chết. Do đó, chưa tính được LD50 của saponin và flavonoid từ rễ cao cẳng trên chuột nhắt trắng theo đường uống. Saponin liều 81mg/kg làm giảm rõ rệt số cơn quặn đau của chuột ở tất cả các thời điểm nghiên cứu (p<0,05), liều saponin 27mg/kg chỉ có tác dụng rõ rệt ở thời điểm 5 phút. Flvavonoid liều 13mg và 39mg/kg làm giảm rõ rệt số cơn quặn đau của chuột ở thời điểm 5 phút sau gây đau. Kết luận: Chưa xác định được LD50 của saponin và flavonoid từ rễ cao cẳng theo đường uống trên chuột nhắt trắng. Saponin và flavonoid từ rễ cao cẳng có tác dụng giảm đau theo cả hai cơ chế trung ương và ngoại vi.