Đặt vấn đề: Tràn dịch màng phổ do lao (TDMPDL) là thể lao ngoài phổi hay gặp nhất, cùng với sự bùng nổ HIV/AIDS thì việc chẩn đoán tràn dịch màng phổi do lao ở bệnh nhân HIV/AIDS còn gặp nhiều khó khăn do triệu chứng không điển hình. Mục tiêu: Nghiên cứu đặc điểm cận lâm sàng tràn dịch màng phổi do lao/HIV (+) tại Hải phòng từ 9/1998-9/2003. Đối tượng và phương pháp: Hồi cứu, tiến cứu, mô tả cắt ngang chọn mẫu xác suất với mẫu thuận tiện 64 bệnh nhân được chẩn đoán (TDMPDL) HIV (+), nhóm chứng 40 người (TDMPDL) /HIV (-) từ 9/1998-9/2003 tại Bệnh viện Lao và bệnh phổi Hải Phòng. Kết quả: Soi trực tiếp tìm AFB có tỷ lệ dương tính thấp (3,4%), nuôi cấy cổ điển 48,3%. Kỹ thuật PCR, MGIT cho tỷ lệ cao (69% và 75,9%). Phối hợp cả 4 phương pháp tìm vi khuẩn lao trong TDMPDL/HIV (+) có tỷ lệ cao 85,3%. Tỷ lệ dương tính của xét nghiệm đờm tìm AFB trực tiếp thấp 7,8%. TDMPDL/HIV (+) có phản ứng Mantoux (-) 65,5% (đường kính <5 mm) vô dị 58,6% (đường kính =0mm). Hình ảnh X-quang phổi thấy tràn dịch gặp nhiều ở phổi phải (67,2%), cả 2 phổi ít gặp 1,6%. Mức độ tràn dịch màng phổi chủ yếu ở mức độ trung bình và nhiều 81,3%. Kết luận: Tràn dịch màng phổi do lao ở bệnh nhân HIV/AIDS còn gặp nhiều khó khăn do triệu chứng lâm sàng không điển hình, đặc biệt là triệu chứng cận lâm sàng có nhiều điểm không giống với kinh điển mô tả bệnh lao đơn thuần.