Nghiên cứu hệ thần kinh trung ương (TKTƯ) được phát triển từ thời Hipocrate, tiến hành song song với những trào lưu, khuynh hướng, chủ nghĩa trong triết học với sự song song nghiên cứu 2 phương pháp suy luận: duy vật và duy tâm. Nêu cơ sở của việc vận dụng phép biện chứng duy vật trong nghiên cứu sự phát triển hệ TKTƯ (não và tủy sống). Trong quá trình phát triển của hệ TKTƯ, tính kế thừa được thể hiện rõ qua bậc thang sinh học, sự phát triển của não-tủy nguyên thủy là sự “nhắc lại lập lại” các hiện tượng của các kiểu cấu tạo thần kinh qua các loài. Trình bày sự phát triển hệ thần kinh qua các lứa tuổi, những bất thường trong quá trình phát triển. Học thuyết Pavlov về hoạt động thần kinh cao cấp chính là một trong những điểm cao của nghiên cứu thần kinh - dựa theo, tuân theo, vận dụng một cách triệt để những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng.