Qua phân tích số liệu của Ban định cư định canh và Trung tâm phòng chống sốt rét tỉnh năm 2001 - 2003, tình hình di cư tự do ở Đắk Lắk trong những năm gần đây cho thấy:di cư tự do có hai dạng (di cư nội tỉnh và di cư ngoại tỉnh), di cư ngoại tỉnh chiếm tỷ lệ cao hơn di cư nội tỉnh. Hiện nay mặc dù dân di cư tự do có giảm nhưng vẫn còn số lượng lớn dân chưa kiểm soát được: cả tỉnh có tới 161.000 người chưa đăng ký hộ khẩu. Biện pháp ngăn chặn di dân tự do: phối hợp các địa phương trả lại dân về địa phương. Tích cực phát hiện và tập trung dân theo vùng canh tác để dễ quản lý.. Biện pháp bảo vệ cho dân di cư tự do:áp dụng triệt để các biện pháp phòng chống SR tại các điểm di cư, tăng cường giám sát dịch tễ phát hiện sớm diều trị sớm, xây dựng y tế thôn bản cho điểm di cư tập trung.